نشانه هاي جغرافيايي
نشانة جغرافيايي علامتي است روي كالاهايي كه منشأ جغرافيايي خاصي دارند و به سبب آن محل منشأ داراي كيفيت يا شهرتي هستند؛ اغلب نشانة جغرافيايي عبارت است از نام منشاء همان كالا.
كيفيت محصولات كشاورزي اصولاً از محل توليد آنها نشأت ميگيرد و تحتتأثير عوامل جغرافيايي ما نند آب و هوا و خاك است. اينكه علامتي به عنوان نشانة جغرافيايي به كار رود بستگي به ادراك مصرفكننده و قانون آن كشور دارد. نشانههاي جغرافيايي ممكن است براي بسياري از فرآوردههاي كشاورزي به كار روند، مانند "توسكاني" براي روغن زيتون تهيه شده در ناحية خاصي از ايتاليا يا "راك فورت " براي پنير تهيه شده در اين ناحيه از فرانسه.
استفاده از نشانههاي جغرافيايي محدود به محصولات كشاورزي نيست. آنها ممكن است روي كيفيت خاصي از كالا كه به سبب عوامل انساني موجود در منشـأ آن كالاها يافت ميشوند تأكيد داشته باشند؛ مثل سنتها و تواناييهاي خاص در توليد. محل منشأ ميتواند يك روستا، شهر يك منطقه يا يك كشور باشد. براي كشور ميتوان سويس را مثال زد كه در بسياري كشورها، نشانة جغرافيايي آن روي محصولات تهيه شده در سويس، مثل ساعت مچي، مشاهده ميشود.
مثال هائی از کاربرد نشانه جغرافیائی
هلوی Pinggu به دلیل شرایط خاک و آب و هوائی، اندازه، رنگ و شیرینی بسیار خوبی دارد.
_______________________________
انواع مختلف چای به زودی در تمام دنیا ، نشانه های جغرافیایشان ثبت می شود.در حال حاضر شامپاین تنها محصولی است که به صورت بین المللی مورد حمایت است. دو سال اخیر بحث در محافل مختلف بر سر بین المللی شدن چای دارجلینگ بوده است.
چرا نشانه هاي جغرافيايي نياز به محافظت دارند؟
نشانههاي جغرافيايي به منظور مشخص شدن منشأ و كيفيت كالاها و سود تجاری ارزشمند درك ميشوند. بسياري از آنها، شهرت بدست آمدة ارزشمندي دارند كه اگر به حد كافي و به شايستگي حمايت نشود، ممكن است توسط مجريان متقلب تبليغاتي بد جلوه داده شوند. استفاده نادرست از نشانههاي جغرافيايي توسط گروههاي غيرمجاز، براي مثال چاي "دارجلينگ" كه حقيقتاً در مزارع چاي دارچينگ به عمل نيامده بود، براي مصرف كنندگان زيانآور و براي توليدكنندگان قانوني محسوب ميشود.
مصرف كنندگان فريب ميخورند و بر اين باورند كه كالاي اصل داراي كيفيت و ويژگيهاي خاص آن را ميخرند، در حالي كه تنها يك تقليد بيارزش را بدست ميآورند. توليدكنندگان ضرر ميخورند چون تجارت با ارزش از آنها گرفته ميشود و شهرت ايجاد شده محصولاتشان خدشهدار ميشود.
نحوه ثبت نشانه جغرافیایی
توافقنامه ليسبون،نسبت به معاهدات ديگر جديدتر است و حدود 25 كشور عضو آن هستند.
تعدادي از ويژگيها در نظام ليسبون وجود دارد كه متفاوت از نظام مادريد است. سيستم ليسبون اجازه ميدهد به كشورها كه يك روال اقتصادي سريع و ساده داشته باشند و نامگذاري را در يك منطقه خاص داشته باشند و در كشورهاي مختلف آن را ادامه دهند. توافق نامه ليسبون يك ثبت بينالمللي را به وجود ميآورد كه روال خاصي ارائه ميكند كه مي توان به نامهاي مبدا دسترسي داشته باشيم و ويژگيهايي كه به مبدا جغرافيايي مرتبط هستند را نيز شامل ميشود همچنين عوامل طبيعي و انساني درنام گذاريها مهم هستند.
اگر چنانچه اسم يك منطقه خاص باشد كه در آن يك محصول يا خدماتي قرار گرفته به آن كشور مبدا مي گويند. طبق اصول ليسبون نامگذاري به طور رسمي در كشور مبدا مورد تاييد قرار ميگيرد و همچنين براي نام گذاريهاي مختلف براي هر محصولي باز است و يك سطح استاندارد براي حفاظت از محصولات وجود دارد و در مورد نوع محصول محدوديتي وجود ندارد. فرم تقاضانامه از طريق وايپو پر شود و يك مقام ذيصلاح در كشور مبدا با كاربر در تماس است و بر اساس اطلاعات فرم را پر ميكند. نام گذاري مبدا رويكردي است كه در كشورهاي معاهده انجام ميشود و يك حضور رسمي از طرف مقامات سياسي و دولتي كشورها مشاهده ميشود. اگر از استانداردها تبعيت شود تقاضا رسما توسط وايپو ثبت ميشود ولي بايد توسط وايپو به ديگر كشورها ابلاغ شود و اين روال شبيه نظام مادريد است. دفتر بينالمللي وايپو يكبار در سال بولتني شامل نام گذاريهاي صورت گرفته منتشر ميكند.
اگر كشوري ابلاغ دريافت كند در موقعيتي نيست كه از آن نام مبدا محافظت كند بايد به صورت رسمي كتبا اين مساله را ابلاغ كند اين عدم پذيرش ميتواند كلي و جزيي باشد و جزيي به اين معني است كه بخشهايي از نظام مبدا را نمي توانيم محافظت كنيم. اگر عدم پذيرش ظرف يكسال با توجيه ابلاغ شود اين مساله به ثبت ميرسد و به مقامات دولتي مبدا اطلاع داده ميشود و پس از دريافت مقام كشور مبدا او ميتواند خارج از نظام بينالمللي عمل كند و به توليدكنندگان اطلاعرساني كند. بعد ازثبت اين علايم چند وضعيت امكان دارد به وجود بيايد اول عدم پذيرش و عدم قبول حفاظت از نام مبدا است. دوم مدت زماني است كه ميتواند توسط شخص ثالث مورد استفاده قرار گيرد يا ممكن است كه پس از ثبت نام مبدا حق مالكيتشان تغيير كند.
علايم تجاري ميتوانند به طور موازي در کنار علايم جغرافيايي حرکت کنند و زماني بهترين پاسخ را مي دهند که در کنار هم حرکت کنند.
نشانه جغرافيايي چگونه محافظت ميشود؟
نشانههاي جغرافيايي مطابق با قوانين كشور و تحت گسترة وسيعي از عقايد مثل قوانين ضد رقابت ناسالم، قوانين حمايت از مشتري، قوانين حمايت از علائم گواهينامه و يا قوانين ويژه حمايت از نشانههاي جغرافيايي و نام منشأ، حمايت ميشوند. در واقع، گروههاي غيرمجاز نميتوانند از نشانه هاي جغرافيايي استفاده كنند؛ درصورتي كه اين استفاده موجب گمراهي عموم از اصليت حقيقي محصول شود، گسترة تأييدات قابل اجرا از بازداشتهاي دادگاهي كه از استفادة غيرمجاز پيشگيري ميكنند، تا پرداخت جريمه و خسارت و يا در موارد حساستر، زنداني شدن است.