اظهارنامه اختراع چیست و چه کاربردی دارد؟

اظهارنامه اختراع چیست و چه کاربردی دارد؟

 

همانطور که می‌دانید، یافتن راه‌ حل جدید و نوآورانه برای حل یک مشکل فنی، اختراع نامیده می‌شود. این راه حل می‌تواند منجر به تولید یک محصول، دستگاه، روش یا یک فرآیند شود. در برخی موارد نیز اختراع تنها برای توسعه و بهبود جزئی یک فرآیند یا تولید یک محصول کاربرد دارد. اما به طور کلی هر چیزی که در طبیعت وجود دارد، به عنوان اختراع شناخته نمی‌شود. اختراع در حقیقت حاصل ابتکار، خلاقیت و تلاش فرد است. اختراعاتی که اکنون ثبت می‌شود، حاصل تلاش و سرمایه گذاری‌های بلند مدتی است که در زمینه تحقیق و توسعه انجام می‌گیرد. با این وجود، قبل از ثبت اختراع باید بدانید که اظهارنامه اختراع چیست و چه کاربردی دارد. در این راهنما، شرکت دانشگاهی حقوق مالکیت فکری تهران به این سوال پاسخ می‌دهد.

 

 

چرا باید اختراع ثبت شود؟

با داشتن گواهینامه ثبت اختراع، مالک این حق را دارد تا مانع از سو استفاده افراد دیگر از اختراع خود شود. مالک یک اختراع می‌تواند در ازای دریافت مبلغ یا حق امتیاز دیگری، حق استفاده از اختراع خود را به دیگران بدهد و از این راه درآمد به دست آورد. فروش یا واگذاری اختراع در حقیقت به معنای اجازه بهره ‌برداری و استفاده از آن است. ثبت اختراع باعث کم شدن احتمال نقض اختراع و افزایش توانایی جذب منافع مالی شده ، از طرفی امکان انجام اقدامات قانونی علیه سوء استفاده ‌کنندگان با ثبت قانونی اختراع امکان پذیر می­شود. مطابق با تعریف سازمان جهانی مالکیت فکری، حق ثبت اختراع انحصاری است و از طرف کشوری که مخترع تقاضای ثبت اختراع خود را داشته باشد به او یا نماینده قانونی او اعطا می گردد.

اظهارنامه ثبت اختراع چیست؟

در حقیقت باید گفت که ابداع محصول و یا فرایند جدید و خلاقانه در راستای رفع مشکلات و نیازهای افراد، اختراع نامیده می شود. اختراع باعث سهولت انجام کارها و برطرف شدن نیازها می‌شود. برای ثبت اختراع سه معیار تازگی (جدید بودن)، گام ابتکاری و کاربرد صنعتی اهمیت زیادی دارد و با توجه به آن‌ها به مالکان اختراع حق اختراع داده می‌شود.

کشور ما قانونی برای حمایت از حقوق مخترعین تنظیم کرده است. برای این که مخترعین بتوانند از این حقوق بهره مند شوند باید اختراع خود را در اداره مالکیت معنوی ثبت کنند. تنظیم اظهارنامه اختراع نخستین گام برای ثبت اختراع است اما قبل از تنظیم آن باید به طور کامل بدانید که اظهارنامه اختراع چیست و چه کاربردی دارد. پس قبل از این که برای ثبت اختراع خود اقدامی انجام دهید، باید از مندرجات این اظهارنامه اطلاع کافی داشته باشید تا بتوانید راحت و سریع، یک اظهارنامه برای اختراع خود ثبت کنید.

اظهارنامه‌ای که برای ثبت اختراع تنظیم می‌شود باید در فرمی مخصوص و به زبان فارسی ارائه شود

 

 

همانطور که گفته شد، مخترعین برای این که بتوانند از حقوق مربوط به اختراع خود بهره‌مند شوند باید آن را به ثبت برسانند. با ثبت اختراع در ایران، مخترعین از دو حق برخوردار می‌شوند یکی از آن‌ها حق معنوی اختراع است که به معنای ثبت دائمی و همیشگی اختراع به نام مخترع است. دومین حق نیز حق مادی بوده که اعتبار آن ۲۰ سال از تاریخ ثبت اظهارنامه می‌باشد. حقوق مادی اختراع را می‌توان انتقال داد یعنی فرد مخترع با دریافت مبلغ یا امتیاز دیگری، اختراع خود را به شخص دیگری انتقال می‌دهد.

تنظیم اظهارنامه ثبت اختراع

همانطور که در پاسخ به سوال اظهارنامه اختراع چیست و چه کاربردی دارد، بیان شد، تنظیم اظهارنامه در فرم مخصوصی به زبان فارسی انجام می‌شود در شرایطی که متقاضی ثبت اختراع تنها یک نفر نیست، باید به طور جداگانه سهم هر فرد مشخص شود که در این صورت حقوق حاصل از ثبت اختراع به نسبت سهم تعیین شده بین آن‌ها تقسیم می شود.

از زمانی که سامانه اینترنتی ثبت اظهارنامه اختراع راه اندازی شد، کلیه امور مرتبط با این حوزه به صورت آنلاین انجام می­گیرد. بدین ترتیب، افراد بدون مراجعه حضوری و تنها از طریق سایت مرکز مالکیت معنوی به آدرس https://iripo.ssaa.ir می‌توانند در قسمت میز خدمات الکترونیکی، تمامی امور مدنظر خود را انجام دهند. یکی از همین امور، ثبت اظهارنامه ثبت اختراع است.

مندرجات اظهارنامه ثبت اختراع

برای تنظیم متن اظهارنامه ثبت اختراع باید از کلیه مندرجات داخل اظهارنامه آگاهی داشته باشید. این مندرجات عبارتند از:

نام مخترع

کسی که تقاضای ثبت اختراع دارد ممکن است الزاما خود مخترع نباشد بلکه این امکان وجود دارد که او شخصی به غیر از مخترع مانند وکیل یا نماینده قانونی او باشد. در این شرایط، علاوه بر نوشتن مشخصات کامل مخترع، اطلاعات فرد متقاضی ثبت اختراع نیز باید در اظهارنامه درج گردد.

 

 

عنوان اختراع

عنوان یا همان نام اختراع به ماهیت فنی آن اشاره دارد. هر اظهارنامه‌ای که تنظیم می‌گردد مربوط به یک اختراع یا گروهی از اختراعات به هم مرتبط است. شخصی که برای تنظیم اظهارنامه ثبت اختراع اقدام می‌کند باید نام اختراع را به طور کامل در اظهارنامه قید کند.

توصیف اختراع

زمانی که قصد توصیف اختراع را دارید باید زمینه فنی آن را به طور کامل شرح دهید. زمینه فنی به معنای حوزه فنی است که اختراع برای آن انجام گیرد. به طور مثال چنان چه فردی یک اتو با قابلیت‌های جدید اختراع کرده باشد، برای توصیف اختراع او ابتدا باید گفت که این اختراع در حوزه اتو است. سپس به شرح کامل تفاوت و شباهت‌های آن با نمونه‌های موجود در بازار پرداخته شود.

ادعانامه اختراع

فردی که قصد ثبت اختراع خود را دارد باید در قسمت ادعانامه اختراع اثبات کند که اختراع او سه شرط اصلی و مهم ثبت اختراع یعنی جدید، ابتکاری و کاربردی بودن را دارد. پس از آن باید تمامی تفاوت‌های اختراع خود با نمونه‌های قبلی را بیان کند به طوری که اداره ثبت اختراعات برای حمایت از اختراع او متقاعد شود. به علاوه، در این مرحله نوع اختراع که محصول یا فرآیند است، تعیین می‌شود.

نقشه‌ها و نمودارها

در این بخش باید تمامی نقشه‌ها و نمودارهای مورد استفاده دراظهارنامه و تقاضای ثبت قانونی اختراع درج گردد.

مدارک مورد نیاز برای ارسال اظهارنامه ثبت اختراع

مدارک مهمی که باید همراه با اظهارنامه ثبت اختراع ضمیمه شود شامل:

1.    مدارک شناسایی مخترع و متقاضی و در صورت وجود، نماینده قانونی آنها.

2.    توصیف اختراع و خلاصه‌ای از آن با ذکر زمینه‌های فنی و اهداف آن.

3.    ادعای اختراع در قالب ادعانامه.

4.    نقشه یا دیگر ضمائم در صورت لزوم.

5.    اگر مخترع اصلی تمایلی به ذکر نام خود ندارد، درخواست آن نیز جداگانه باید تنظیم شود.

6.    مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر تا پانزده روز پس از آن فرستاده شود.

7.    اگر در مدارک ارسال شده کم و کاستی مشاهده شود، متقاضی سی روز فرصت دارد تا تمامی نواقص را رفع کند. اگر فردی مقیم خارج از کشور باشد، شصت روز زمان دارد تا مدارک خود را به صورت کامل ارائه دهد. اگر در این بازه زمانی اصلاحات رفع نگردد، اظهارنامه باطل تلقی می‌شود.

سخن پایانی

در پاسخ به سوال، اظهارنامه اختراع چیست و چه کاربردی دارد باید گفت که مطابق با آیین ‌نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات در ایران، تنظیم و ارائه اظهارنامه به مرجع ثبت برای ثبت قانونی اختراع ضروری است. مرکز مالکیت معنوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران امروزه به عنوان مرجع بررسی اظهارنامه‌های این حوزه معرفی می‌شود. امروزه با راه اندازی سامانه آنلاین مرکز مالکیت معنوی کشور می‌توان بدون مراجعه حضوری، تمامی موارد خواسته شده برای تنظیم اظهارنامه را آماده کرد.

پیشنهاد می‌کنیم مقالات ثبت علامت تجاری در مادرید و ثبت علامت تجاری در خارج از کشور را هم مطالعه بفرمایید